Gercoline van Beek doet al jaren onderzoek naar financiën bij cliënten in de forensische zorg. Onderstaande link naar de wegwijzer geeft praktische tips en tools, waarmee je aan de slag kan. De handreiking biedt wat achtergrondinformatie en basiskennis.
In de Q&A beantwoord Gercoline een aantal vragen over de handreiking en de wegwijzer.
Wegwijzer bij financiële problemen onder delinquenten | Hogeschool Utrecht
Handreiking begeleiden van forensische cliënten met schulden | Hogeschool Utrecht
Q: Wat was de aanleiding om de handreiking te schrijven?
- A: De aanleiding was de complexiteit van financiële problemen bij forensische cliënten. Binnen de SVG is er een onderzoek gedaan, waaruit bleek dat de kans op recidive hoog was als de financiën onvoldoende op orde waren. Vanuit de praktijk kwamen veel signalen dat er behoefte was aan een eenduidige methode.
Q: Heb je tips over hoe organisaties de handreiking kunnen inzetten?
- A: Organisaties kunnen de handreiking gebruiken als achtergrondinformatie en opleidingsmateriaal. Het is echt laagdrempelige basiskennis. Een tip is om de routekaart zichtbaar op te hangen bij je werkplek, zo word je regelmatig eraan herinnerd dat dit een belangrijk onderwerp is om bespreekbaar te maken met je cliënten.
Q: Hoe kunnen begeleiders goed samenwerken in de keten om de cliënt te ondersteunen?
- A: Samenwerking is cruciaal. Zorg dat cliënten niet steeds opnieuw hun verhaal moeten doen en werk op je eigen expertise samen. Doe op je eigen stuk het juiste en breng dat samen met de andere hulpverleners die rondom de cliënt staan. Neem ook schuldhulpverleners mee in het proces.
Q: Hoe kunnen cliënten gemotiveerd worden om met hun schulden aan de slag te gaan?
- A: Bouw eerst een vertrouwensrelatie op. Er kan weerstand zijn om over dit onderwerp in gesprek te gaan. Wees je bewust dat er mogelijk ook vanuit het criminele circuit dreiging kan zijn. Als de financiën niet op orde zijn brengt dat vaak stress met zich mee en het kan ook op andere leefgebieden zijn uitwerking hebben. Begin met een verkennend gesprek en monitor de situatie. Probeer het onderwerp steeds bespreekbaar te maken. Als de vertrouwensrelatie er is en de cliënt wil ermee aan de slag, kan je eerst samen voor overzicht zorgen. Bijvoorbeeld door op een rijtje te zetten wat de inkomsten zijn, wat de uitgaven zijn en welke schulden er zijn. Vanuit daar kan je met de cliënt kijken wat het beste aansluit en of je bijvoorbeeld schuldhulpverlening of een bewindvoerder in moet zetten. Doe dit samen met de cliënt en kijk samen wat en welke werkwijze het beste aansluit.
Q: Zijn er signalen waar je als begeleider op kan letten, ook als een cliënt niet zelf over de schulden praat?
- A: Waar we ons vaak niet bewust van zijn is dat financiële problemen ook gezondheidsklachten met zich mee kunnen brengen. Bijvoorbeeld slaapproblemen, hoofdpijn of een verhoogde bloeddruk. In de wegwijzer staan nog veel meer signalen uitgewerkt. Niet alleen fysieke klachten, maar bijvoorbeeld ook gedrag, zoals stress, afspraken niet nakomen, steeds vragen om een voorschot, de post niet open maken. Schulden kunnen een taboe zijn en cliënten voelen zich niet altijd bekwaam om erover te praten. Probeer niet veroordelend te zijn in je vragen en de gesprekken.
Q: Wat zijn de grootste uitdagingen bij het begeleiden van cliënten met schulden?
- A: Uitdagingen zijn onder andere kennis en vaardigheden, samenwerking in de keten, en het bespreekbaar maken van schulden. Het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken en kennis van het lokale domein te hebben.
Q: Hoe kunnen medewerkers ondersteund worden om met cliënten en hun schulden aan de slag te gaan?
- A: In de handreiking zit een schulden wegwijzer, deze geeft op verschillende onderwerpen informatie en er zitten tools in verwerkt die je op weg helpen om met dit onderwerp aan de slag te gaan met je cliënt.
Q: Is het werken met forensische cliënten die schulden hebben anders dan met niet-forensische cliënten?
- A: Ja, er zijn specifieke valkuilen en risico’s. Wanneer er financiële problemen hebben kan dat voortkomen vanuit delictgedrag, of er zijn schulden vanuit het criminele circuit. Het kan ook de kans op delictrecidive verhogen. Belangrijk dus om je bewust te zijn van de situatie en de eventuele gevolgen hiervan.
Q: Heb je een laatste tip?
- A: Wees bewust van de invloed en omvang van de schulden en je eigen rol. Ga er actief mee aan de slag en ontwikkel jezelf om het gesprek makkelijker aan te gaan.
Mijn wens zou zijn dat er nog meer trainingsmateriaal is, zodat de professional nog meer handvatten krijgt om hiermee om te gaan en de kennis en vaardigheden eigen te maken.